VHF: Het beste uit uw radio halen

VHF: Het
beste uit uw
radio halen

Een van de belangrijkste communicatiemiddelen aan boord van een vaartuig is de VHF radio. Kevin Soole en Leigh Armstrong leggen uit waarom en geven tips over hoe u het beste uit uw radio kunt halen.

Onze mobiele telefoons bieden meer communicatiemethoden dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. Van spraakoproepen tot video, van tekst tot tracking: contact houden is uitgegroeid tot big business. Het effect op de nautische wereld is ook enorm, want mobiele communicatie en satellietcommunicatie spelen ook een rol in de manier waarop we op zee communiceren.

Ter vergelijking: conventionele nautische radiocommunicatie lijkt in deze periode weinig veranderd te zijn, waardoor men zich kan afvragen of radio's nog wel nodig zijn, vooral aan boord van een plezierboot, terwijl mobiele telefoons zo handig en effectief zijn.

Maar de realiteit is dat radio nog steeds een belangrijk communicatieapparaat is. VHF (Very High Frequency) is het meest gebruikte systeem en heeft zich in de afgelopen periode ontwikkeld met allerlei nieuwe functies, waardoor deze vorm van communicatie nog eenvoudiger, duidelijker en betrouwbaarder is geworden.

Veiligheid is ook een zeer belangrijk aspect, aangezien kanaal 16 het wereldwijde VHF noodkanaal blijft en een directe, bewezen en betrouwbare manier biedt om een noodsignaal af te geven en reddingsacties te coördineren binnen het bereik van andere ontvangers. Om VHF radio's werkelijk op waarde te schatten en te begrijpen hoe u die optimaal kunt benutten, is het de moeite waard om een aantal van de fundamentele functies van het VHF systeem te begrijpen.

Een van de belangrijkste factoren om rekening mee te houden is het bereik. VHF wordt beperkt door de zichtlijn. Met andere woorden, het radiosignaal heeft een helder, onbelemmerd pad tussen de zender en de ontvanger nodig om te werken. Als een van beide units zich bijvoorbeeld achter een berg of heuvel bevindt, of achter de kromming van de aarde, kan de transmissie worden geblokkeerd of verzwakt.

Dit betekent dat het relatief eenvoudig is om het potentiële maximale bereik van een VHF signaal te schatten op basis van de relatieve posities van de zender- en ontvangerantennes. Simpel gezegd: hoe hoger de antennes, hoe verder ze kunnen zien en dus hoe groter het communicatiebereik.

Het bereik van de VHF radio wordt bepaald door de som van de twee antennehoogtes en de kromming van de aarde. Hoe hoger de antenne op het vaartuig is gemonteerd ('B' en 'C'), hoe groter het VHF bereik.

Simplex, Duplex en DSC

Het volgende fundamentele aspect is de manier waarop communicatie het nautische VHF kanaal gebruikt. Er zijn drie belangrijke methoden: simplex en duplex (voor het verzenden en ontvangen van standaard spraakcommunicatie) en Digital Selective Calling (DSC) voor het verzenden en ontvangen van digitale communicatie.

Simplex

Simplex verzendt en ontvangt op dezelfde frequentie, en wordt over het algemeen gebruikt voor oproepen van schip naar schip. Afhankelijk van de atmosferische omstandigheden is het bereik normaal gesproken ongeveer 20 zeemijl.

Het internationale veiligheidskanaal 16 is simplex, zodat elk vaartuig andere vaartuigen binnen het bereik kan horen en ermee kan praten.

Simplex maakt gebruik van dezelfde VHF frequentie voor het verzenden en ontvangen.

Voorbeeld - kanaal 16:

TX=155,000 MHz

RX=155,000 MHz

Duplex

Verzendt en ontvangt op verschillende frequenties en gebruikt een repeaterstation aan de wal voor het doorgeven van transmissies tussen de units. Omdat dit nog steeds een VHF frequentie is, gelden voor de overdracht nog steeds de zichtlijnbeperkingen, maar omdat de signalen via een repeaterstation lopen, kan het mogelijke bereik groter zijn, waardoor het totale maximumbereik kan worden verdubbeld tot ongeveer 40 zeemijl.

Duplex maakt gebruik van verschillende VHF frequenties voor het verzenden en ontvangen.

Voorbeeld - kanaal 20:

TX=157,000 MHz

RX=161,600 MHz

DSC maakt gebruik van simplex VHF en is daarom onderhevig aan dezelfde bereikbeperkingen, maar heeft het extra voordeel dat er digitale berichten worden verzonden. In grote lijnen is dit te vergelijken met een sms-bericht op een telefoon, maar DSC heeft een paar extra en belangrijke voordelen.

Deze verschillende transmissiemethoden kunnen soms verwarring veroorzaken, maar zoals Kevin Soole uitlegt, zijn veel veelvoorkomende misverstanden eenvoudig recht te zetten. "Een van de dingen die we vaak horen is dat mensen hun radio zonder het te weten op een duplexkanaal hebben ingesteld en dat ze een boot op slechts een kilometer afstand kunnen zien, maar niet kunnen horen, ook al bevindt die andere boot zich op hetzelfde kanaal. Dit komt meestal doordat er geen repeater binnen bereik is om het bericht door te sturen op de andere frequentie.

"Het probleem is dat ze zich niet realiseren dat ze op een simplex kanaal moeten instellen en niet op een duplex kanaal. Op een simplex kanaal is de frequentie waarmee ze verzenden en ontvangen dezelfde voor beide boten."

Volgens Leigh is het eenvoudig om dit probleem te vermijden en te begrijpen welke kanalen simplex en duplex zijn. "Alle kanaalselectietabellen zijn op onze radio's geïnstalleerd, en wanneer iemand door de kanalen bladert, wordt een duplex kanaal weergegeven met een klein duplexpictogram op het scherm."

Nationale kanalen

De kwestie van kanaalselectie is ook belangrijk. Hoewel de frequentie die aan een bepaald kanaalnummer is gekoppeld overal ter wereld dezelfde is, kan het aantal beschikbare kanalen variëren afhankelijk van het land, legt Kevin uit.

"Wat in het ene land legaal is, mag in een ander land niet. Zo heeft vrijwel elk Europees land een eigen set kanalen die enigszins afwijken van de kanalen die in bijvoorbeeld Amerika of Canada worden gebruikt.

"Op een radio moeten dus de kanalen zijn geladen voor het land waarin deze wordt gebruikt. In sommige landen is het mogelijk illegaal om een bepaald kanaal te gebruiken, omdat ze die frequentie hebben gereserveerd voor bijvoorbeeld de kustwacht of commerciële activiteiten.

"En hoewel het gemakkelijk is om dit te onthouden als iemand een nieuwe radio in het buitenland heeft gekocht om thuis te gebruiken, is het misschien niet zo duidelijk in het geval de radio bijvoorbeeld is geïnstalleerd op een boot die uit een ander land is geïmporteerd. In feite is het niet ongebruikelijk dat er in een land slechts een handjevol kanalen legaal kunnen worden gebruikt. Het kan dus een juridische kwestie worden.

"Om u te helpen zeker te weten dat u legaal bezig bent, hebben onze radio's tegenwoordig een setupwizard die u door alle belangrijke zaken leidt die op de radio moeten worden geconfigureerd. En een van de allereerste zaken is bepalen waar ter wereld u zich bevindt. Bovendien worden kanaaltabellen vermeld in de gebruikershandleiding van de radio om u te helpen het juiste kanaal te selecteren, zoals het selecteren van een simplex of duplex kanaal. Let ook op de naam van het kanaal, want die geeft aan waarvoor dat kanaal het meest wordt gebruikt."

Problemen met de antenne

Goede VHF prestaties zijn ook afhankelijk van de installatie van de antenne, omdat deze de kwaliteit van de radio kan beïnvloeden, legt Leigh uit. "Een radio met een slecht geïnstalleerde antenne is te vergelijken met een luxe auto met lekke banden. De auto kan snel zijn, maar als de banden leeg zijn, presteert de auto niet goed.

De antenne is waarschijnlijk het belangrijkste onderdeel van de installatie. Als de verbinding met de antenne slecht is of als de kabel van de radio naar de antenne van slechte kwaliteit is, heeft dit invloed op de prestaties.

Mensen onderschatten vaak het capaciteitsverlies als gevolg van een goedkope coaxkabel. "Een veel voorkomende opmerking is dat mensen zeggen dat ze kunnen zenden, maar dat ze niet worden gehoord en dat ze ervan uitgaan dat het een probleem met simplex of duplex is. Maar vaak is de antenne slecht geïnstalleerd. Een coaxkabel van hoge kwaliteit kan een groot verschil maken."

De locatie van de antenne is ook belangrijk, legt Kevin uit. "Hoe hoger de antenne, hoe beter het transmissie- en ontvangstbereik. Maar het is ook belangrijk om na te denken over welke andere objecten de antenne kunnen belemmeren. We hadden een geval waarin een antenne aan één kant van de boot werd gemonteerd, met een schoorsteen in het midden. Het basisstation aan wal waarmee ze wilden communiceren, kon horen dat ze het kanaal op gingen, maar hoorde niets door het kanaal heen komen, omdat de antenne zich aan de andere kant van de schoorsteen bevond." Aansluitingen kunnen ook problemen veroorzaken als ze niet goed worden onderhouden.

"Het is ook belangrijk om de aansluitingen van antennes te controleren", zegt Leigh. "Met name de antennekabelconnector op de radio en de kabelconnector op de antenne. Afhankelijk van de plaats waar de antenne is gemonteerd, kan de kabelaansluiting worden blootgesteld aan behoorlijk wat water, dat soms de aansluiting binnendringt. Van daaruit kan snel corrosie optreden en problemen veroorzaken. En hoewel het er aan de buitenkant misschien prima uitziet, kan dat aan de binnenkant anders zijn, dus het is goed om regelmatig te controleren.

Laurie Bates

BE MSc CENG MIET

Laurie heeft gedurende zijn hele carrière met elektronica gewerkt. Na een studie Electronics and Electrical Engineering aan de Auckland University werkte hij 20 jaar bij de Nieuw-Zeelandse marine en haalde hij een MSc in Explosive and Ordnance Engineering aan de Cranfield University (VK). Met een schat aan specialistische radarkennis en werkervaring in de defensie-industrie kwam hij naar Navico, waar hij nu Product Director is voor Simrad.

Craig McMillan

PRODUCTEXPERT

Craig begon zijn carrière bij de Nieuw-Zeelandse luchtmacht, waarna hij 20 jaar lang distributeur van Simrad en B&G producten was. De laatste zes jaar werkt hij als productexpert bij Navico.